Hamilelikte folik asitin önemi nedir?

Hamilelikte folik asit, bebeğin beyin ve omurilik gelişimini destekler, nöral tüp defekti riskini %70’e kadar azaltır. Uzmanlar, gebelik öncesinden başlayarak her gün 400–800 mikrogram folik asit alınmasını öneriyor.

“Küçük bir vitamin, koca bir mucize”

“Doktor Hanım, hamile olduğumu yeni öğrendim! Ama folik asiti geç mi kaldım almaya?”
Bu soru, neredeyse her anne adayının zihninden en az bir kez geçer. Çünkü folik asit, hamileliğin en başında — hatta henüz farkında bile olmadan — bebeğin kaderini etkileyebilen sihirli bir vitamindir.

Bu yazıda, folik asitin hamilelikte neden bu kadar önemli olduğunu, ne zaman başlanması gerektiğini ve hangi besinlerde bulunduğunu uzman görüşleriyle birlikte anlatıyoruz.

Folik Asit Nedir ve Ne İşe Yarar?

Folik asit, B9 vitamini olarak bilinen suda çözünür bir vitamindir. Vücuttaki temel görevi, DNA sentezi, hücre yenilenmesi ve kan üretimi gibi yaşamsal süreçleri desteklemektir.

Hamilelik döneminde vücut, yeni dokular ve organlar oluşturmakla meşguldür. İşte burada folik asit, adeta bir “yapı taşı” gibi devreye girer.

Folik Asit ve Folat Arasındaki Fark Nedir?

Basitçe anlatmak gerekirse:

• Folat = Doğal form (sebze ve meyvelerde bulunur)
• Folik asit = Sentetik form (takviyelerde kullanılır)

Vücut, folik asiti daha kolay emer. Bu yüzden gebelikte genellikle folik asit takviyesi tercih edilir.

Hamilelikte Folik Asit Neden Bu Kadar Önemli?

Folik asit, bebeğin beyin ve omurilik gelişimi için kritik öneme sahiptir. Gebeliğin ilk haftalarında “nöral tüp” adı verilen yapı, bebeğin beyin ve omuriliğini oluşturur.

Eğer bu dönemde yeterli folik asit alınmazsa, nöral tüp defekti (NTD) adı verilen ciddi doğum anomalileri ortaya çıkabilir.

Nöral Tüp Defekti (NTD) Nedir?

NTD, omuriliğin veya beynin tam kapanmaması sonucu oluşan bir gelişim bozukluğudur.
En bilinen türleri:

• Spina bifida (omurga açıklığı)
• Anensefali (beyin gelişiminin eksik olması)

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, folik asit takviyesi bu tür doğum kusurlarının %70’e kadar önlenmesini sağlar.

Folik Asit Eksikliğinin Riskleri

Yetersiz folik asit, yalnızca bebeği değil, anneyi de etkiler.
Eksiklik durumunda:

• Megaloblastik anemi gelişebilir.
• Düşük riski artar.
• Yorgunluk, baş dönmesi, unutkanlık gibi belirtiler görülür.

Hamilelikte Ne Kadar Folik Asit Alınmalı?

Uzmanlar, her anne adayının günlük 400–800 mikrogram (mcg) folik asit almasını öneriyor.
Ancak bazı özel durumlarda (örneğin diyabet, epilepsi ilacı kullanımı, geçmiş NTD öyküsü) bu doz 5 mg’a kadar çıkabilir.

Bu nedenle mutlaka bir kadın doğum uzmanına danışılmalıdır.

Hamilelik Öncesi Dönemde Folik Asit Kullanımı

Folik asitin en etkili olduğu dönem, gebelikten 1 ay önce başlayıp, 12. haftaya kadar devam eden süreçtir.
Çünkü nöral tüp, genellikle gebeliğin 28. gününe kadar kapanır — yani çoğu kadın hamile olduğunu bile fark etmeden önce bu kritik dönem geçer.

Bu yüzden “hamile kalmadan önce folik asite başlamak” altın kuraldır.

Folik Asit Takviyesi Nasıl Seçilir?

• İçerik kontrolü: 400–800 mcg aralığında olmalı.
• Ek B12 vitamini içermesi emilimi artırır.
• Doktor önerisiyle alınmalı, rastgele marka seçilmemelidir.

Folik Asit İçeren Besinler Hangileridir?

Doğal yollardan folik asit almak isteyenler için en iyi kaynaklar:

• Ispanak, brokoli, kuşkonmaz
• Mercimek, nohut, kuru fasulye
• Portakal, muz, avokado
• Yumurta, tam buğday ürünleri

Tavsiye: Sebzeleri uzun süre pişirmemek gerekiyor; çünkü folik asit ısıya karşı hassas bir vitamindir.

Uzman Görüşü: Kadın Doğum Uzmanı Dr. Elif Aydın Anlatıyor

Hamilelikte folik asit, bebeğin sağlıklı gelişiminin temel taşıdır.
Özellikle gebeliğin ilk haftalarında, omurga ve beyin gelişimi için vazgeçilmezdir.
Günde 400 mikrogramlık düzenli kullanım, hem annenin hem de bebeğin sağlığına büyük katkı sağlar.

Dr. Elif Aydın, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı (İstanbul)

Kaynaklar:

World Health Organization (WHO)

Mayo Clinic – Folate (Folic Acid)

CDC – Folic Acid and Pregnancy

T.C. Sağlık Bakanlığı – Gebelikte Beslenme Rehberi